Akıllı kartlar, aslında sandığımızın aksine hayatımıza yeni girmedi. Hatta geçen yüzyıldan beri sayısız alanda varlar. Kullanım alanlarının oluşması özellikle bankacılıkta güvenlik ve pratik çözümlerin karşılanması. Amacı doğrultusunda ile 1970 li yıllara kadar gider.
Akıllı kartların teknolojisinde micro controller tek yongalı mikro denetleyicilerin geliştirilmesi ivme kazandırır. CPU mikro denetleyici, RAM erişimli hafıza. EEPROM yazılabilir elektronik birim, I/O giriş çıkış kaynakları gibi temel bileşenler mikro devreler seviyesine indi. Böylece nerede ise bu gün bildiğimiz bilgisayarlar. Yepyeni ve pek çok elektronik cihazlarımız gibi becerikli akıllı kartlar ortaya çıktı. Hatta birçok akıllı kartı klavyesi ve monitörü olmayan bir bilgisayara benzetmek mümkün olabilir.
Bankacılık ile yaygın olarak bilsekte akıllı kartlar işyerlerimizde kapı ve turnikelerde geçiş kontrollerini sağlar. Toplu ulaşım ihtiyaçlarımızda biletlerimizin yerini alırlar. Kahve makinemizde bile bir düzen sağlayabilir. Böylece akıllı kartlar günlük hayatta birçok ihtiyacımızı çözebilen araçlar haline geldi. Muhtemelen hepimizin cüzdanında bir tane belki de daha fazla kart taşır hale geldik.
AKILLI KART NEDİR?
Akıllı kartlar, gövde yapısı plastik ya da benzer kompozit yapılardan oluşur. Çip içeren ve bazı tiplerde anten taşıyan birimlerdir. Boyutlarını kredi kartları ve yeni kimlik kartlarımızdan rahatlıkla hatırlayacaksınız. Yaklaşık 86x54mm boyut ve 0,8mm kalınlıktadır. bakınız ISO 7810 ve CR80. İçlerinde RAM ve ROM bellekleri ile işlemciler ve hatta işletim sistemleri bulunduran yapılar olabilir.
Bu akıllı kartlar plastik kart için baskılı özellikler taşıyabilir. Böylece bu baskı aşamasında yapılabilir. Barkod, QR karekod gibi gibi özellikler kazandırılarak farklı teknolojiler içinde anahtar özellikler kazanabilir. Hatta daha eski ama halen kullanım alanlarına sahip manyetik bant uygulamaları taşıyabilirler. Bu sayede daha eski teknolojilere destek olabilir. Kısacası içindeki bilgileri kart okuyucular vasıtası ile işlenip erişilebilir. Kart ID, Kimlik tanımlama gibi çok temel fonksiyonlar ile muhteşem işler başarırlar.
AKILLI KARTLARIN ÇEŞİTLERİ
KONTAKLI TEMASLI ÇİPLİ AKILLI KARTLAR
Kredi kartlarından yakından tanıdığımız kart türüdür. Kartın üzerine monte edilmiş çip ile şifrelemeden, bilgi tutmaya tüm becerilere ve işletim sistemlerine sahip olabilir. En belirli özelliği kontak, yani temas gerektirmesidir. Okuyucu ile metal kontaklar yardımı ile iletişime geçer. İçerisinde güç kaynağı bulundurmaz. Gücü kullanımı sırasında okuyucu ile bağlı kaldığı sürece okuyucudan alır.
Yüksek güvenlikli bazı uygulamalarda hala kullanımı devam etmektedir. Ancak temassız kartlarda yaşanan hızlı gelişimlerden söz edebiliriz. Böylece güvenlik seviyeleri çok gelişmektedir. Bu yarışta temassız teknolojiler milyonlarca kart tüketimi ve binlerce işletme tarafından tercih edilir olmaktadır.
TEMASSIZ AKILLI KARTLAR
Akıllı kartların bu kısmı belki de hayatımıza en çok girmiş kart çeşididir. Günlük hayatımızda bize turnikeyi ve kapıları açabilirler. Personel kartımız, Kimlik kartımız, toplu ulaşımda kullandığımız İstanbul kart yada yaşadığımız şehirdeki ulaşım kartımız. Pandemi döneminde sıkça kullandığımız temassız kredi kartımız. Spor salonu üyeliğimiz varsa üye kartımız. HGS kullanıyorsak otoyol ve köprülerdeki hızlı geçiş kartımız olabilirler. Üstelik pek çok alanda kullandığımız temassız akıllı kartları örnekleyebiliriz. Temassız akıllı kartlar içinde çeşitler vardır. Bu kartlar için yayınlanmış olan yaygın standartlar vardır. Bazıları ISO 7816, ISO 14443 A, ISO 14443 B ve ISO 15693.
RFID kartlar
Rfid kartlar tanımlaması çok sayıda kart tipini kapsar. Terim okuyucu ile iletişimin radyo frekansları ile yapılmasından gelmiştir. Genellikle 125kHz ve13,56mHz frekanslarındaki kartlar için kullanılır bu tip kartların pek çok modeli vardır. RFID akıllı kartlarda okuyuculara 2-10cm kadar yaklaştırıldıklarında çalışırlar. Radyo dalgaları ile çalıştıklarından cüzdan ve çantadan da çalışabilirler. Akıllı kartların günümüzde kullanımı en becerikli modellerinden biridir. İçlerine bilgiler yazılabilmesi, bunlara yüksek güvenlikli şifreli erişim sağlaması kullanım alanlarını genişletir.
Manyetik kartlar
Manyetik kartlar çoğunlukla temassız akıllı kartlar ile karıştırılır. Aslında tam olarak temassız sınıfında saymak doğru değildir. Manyetik bant içerirler. Bant üzerinde track1,track2 ve track3 olarak adlandırılan 3 satırdan oluşan bir iz vardır. Adı geçen 3 iz gözle görülmez. Biz onu tek bir manyetik bant olarak görebiliriz. Bu iz üzerine belirlenmiş standartlarda bilgi yazma okuma ve değiştirme mümkündür. Manyetik okuyucu kafasından geçirilmek sureti ile manyetik alan içerisinde işlem yaparlar.
UHF akıllı kartlar
Bu akıllı kartlar çok yüksek frekanslı kartlardır. Genellikle HGS hızlı geçiş ve otopark sistemlerinde görmeye alışığız. Frekans olarak diğer kartlardan ayrıllır. Çok önemli bir özelliği de çok daha uzun mesafelerden de okuyucu ile işlem yapabilmesi mümkündür. Birkaç metreden 12 metreye kadar mesafelerde çalışabilir. Tabi bu kartların bu mesafelere çıkabilmesinde okuyucuların da bazı özel kabiliyetleri vardır.
NFC akıllı kartlar
NFC akıllı kartlar, biraz daha az duyduğumuz ama yavaşça bazı alanlara sızmaya başlayan bir teknoloji. Temelde yakın ve temassız bir teknolojidir. Genellikle 2cm gibi mesafelerde okuma ile karşımıza çıkar. Aslında belki de telefonunuzun ayarlarında NFC si ile ilgili bir şey gördünüz bile. Bu telefonunuzun aslında bir NFC okuyucusu olabildiğinin göstergesidir. Telefonunuz 13,56 mHz deki birçok RFID kartı okuyabilir. Hatta özelliği mevcut ise kendisi de bir kart gibi davranabilir.
AKILLI KARTLARIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI
Sadece ID kullananlar
Bu tip kartlar UNIC yani tekrarlamayan bir ID ye yani seri numarasına sahiptir. Okuyucular tarafından bu ID okunarak yazılımda kullanım amacına göre kontrol edilerek gerekli aksiyonun alınmasını sağlar. Örneğin bir tesiste üretim bölümleri ve ofis bölümlerinin kapılarında akıllı kart okuyucuları takılı. Ofis personelinin de sadece ofis alanlarına giriş yetkisi var. Üretim alanlarına girişi yasak olsun. Ofis çalışanlarına verilen akıllı kartlar için olan ID ler ilgili kapılara tanıtılır.
Ofis çalışanı ilgili kapıdaki okuyucuya kartını okuttuğunda. Kart okuyucu, kartta gördüğü ID yi yazılama gönderir. Yazılımdan onay ister. ID o kapıyı açabilme yetkisine sahipse. Yazılım okuyucuya kartı açmak için gerekli komut aksiyonunu gönderir. Sonuç olarak kapının gerekli geçiş kontrol süreci tamamlanır. Ayrıca bu işlemler yazılımlar tarafından loglanarak daha sonra kullanışlı raporlara da dönüştürülebilir. Çok nadir bazı uygulamalarda ID sabit olmayıp kartın mevcut ID sinin üzerine yazılarak değiştirilebilir. Bu özelliğin kullanılabilmesi için Kart çipinin bu özelliği destekliyor olması gereklidir.
Bellek kullanan kartlar
Bu akıllı kartlar UID (UNIC ID) gibi çok kullanışlı özelliği bulundurur. Böylelikle diğer bilgiler ile birlikte içine yazılabilir ve değiştirilebilir bir belleğe de sahip olur. Örneğin geçiş kontrol sisteminde kullandığınız bir kartı ele alalım. Kampüs gibi büyük bir alandasınız ve okuyucunun yazılıma ulaşıp yetki alması kolay değil. Ya da bağlantı kopmaları sizi endişelendiriyor. Burada offline çalışmayı düşünmeniz gerekti. Bellekli bir kart işinize yarayabilir.
Şöyle basit bir mekanizma kurabilirsiniz. Kartın içine hangi kapıyı açabileceğini yazabilirsiniz. Hatta bu işlem için bir saat aralığı girebilirsiniz ya da bir son kullanma tarihi kodlayabilirsiniz. Böylece kartınızın içindeki bilgileri okuyan kart okuyucunuz bu geçiş için yetki var ise gerekli aksiyonu verebilir. Benzer bir örneği bir kahve otomatında kontörlü olarak yaptığınızı ya da toplu ulaşımda düşünün.
Mikroişlemcili akıllı kartlar
Bu tip akıllı kartlar bir önceki anlatımdaki UID ve bellek modüllerini kullanır. Ve bir mikroişlemci de barındırır. Bu sayede çok daha gelişmiş uygulama alanları kazanır. Özellikle yüksek güvenlik ve aynı zaman da esneklik gereken projelerin mükemmel çözüm adaylarıdır. İşlemci desteği sayesinde içerisinde bir yazılım çalıştırabilir. İçerisinde bulunan ve okuyucudan gelen veriler ile işlemler yapar. Sonuç olarak çıktılarını saklayabilir, çeşitli aksiyon ve verilere dönüştürüp okuyuculara yayınlayabilir. Bu yetenek yüksek kriptolama becerisini de kazandırır.
Bu tip kartlarda işletim sistemleri de bulunabilir. Bakınız ACOS, AKIS elektronik imzalar bu çiplerin kullanım alanlarından sadece biridir. Mikro işlemciler 8, 13 ve 32 bitlik modellere sahiptir. Kart hafızaları yaygın olarak 256Byte, 1k, 2k, 4k ve 64k şeklindedir. 1k lık ürünlerin kullanımı ile ilgili çok fazla dökümana ulaşabilirsiniz. Ayrıca fiyat performans ürünü olarakta sıkça tercih edilir.
Çoklu uygulamalı akıllı kartlar
Akıllı kartlar için çöz değerli bir fonksiyon kazandırır. Örneğin bir öğrenci kimlik kartınız olsun. Bu kartınızı hem okul girişlerinde turnikelere okutup okulunuza giriş yapıyorsunuz. ( okul yönetimine ait sistem) Hem otoparkta bariyer için kullanıyorsunuz. (otopark idarecisinin sistemi) Hem yemekhanede öğlen yemeğiniz için kullanıyorsunuz. (catering şirketinin sistemi) Hatta okulunuz anlaştı ise bulunduğunuz ilin toplu ulaşım sisteminde kullanıyorsunuz. Bu ve benzeri beceriler kartınızın yeteneklerinden kaynaklanıyor. Basitçe değerlendirmek gerekirse kartınızda birbirinden farklı birden fazla sektör var. Her bir işletme kendi ihtiyacına uygun sistemi ile uyumlu bir şekilde bu sektörlere programlama yapıyor. Benzer şekilde kendi okuyucuları ile kartınızdaki bu sektörlere erişim sağlıyor. Bunu yaparken de kriptolu bir altyapı kullanıp güvenliği garantiye alıyor.
Temaslı Temassız kıyaslaması
- Temaslı da çipin kontak metal uçlarının okuyucu içerisindeki karşılıklara temas etmesi gereklidir. Bu yüzden kartın işlem için okuyucuya yerleştirilmesi gerekir. Kredi kartları ve telefonlar için sim kartları düşünebilirsiniz. Temassız RFID kartlarda ise okuyucu ile fiziksel temasa gerek yoktur. Okuyucuya birkaç santim yaklaştırılması yeterlidir. Örneğin yine temassız kredi kartları ve toplu ulaşım kartlarınız gibi.
- Temassız akıllı kartlar radyo frekansları ile çalıştığından bazı detektörlerden geçerken uyarı verilmesine neden olabilir.
- Temassız kredi kartları için plastik, kağıt, deri, ahşap gibi engeller kısıtlayıcı değildir. Radyo frekansları bu nesnelerden geçebilir. Bu sayede temassız kartlar çanta ve cüzdandan kolayca okutulabilir. Örneğin apartman kapınızda bir temassız kart sistemi takılı ise. Anahtarınızı çantanızdan çıkartmanıza gerek olmadan kolayca girebilirsiniz. Ya da toplu ulaşım aracınıza cüzdanınızı okutup binebilirsiniz.
- Temaslı akıllı kartlar okuyucuya takılarak işlem yapılmak zorundadır. Oysa temassızlarda yaklaştırmak yeterlidir. Bu da birkaç milisaniyelik okuma hızları ile temassız kart kullanımını çok hızlı hale getirebilir. Örneğin toplu ulaşım aracına binerken kalabalık bir ortamda temassız okutma yapabilirsiniz. Kartı okuyucuya takıp okutma arasındaki farkı hayal edebilirsiniz.
- Kontaklı kartlarda kartın dış ortamdan gelen yağ, pislik gibi kirleticilere maruz kalması mümkündür. Bu da hem karttan kaynaklı hem de kartların okuyucu kontaklarını kirletmesine neden olabilir. Kirlenme kaynaklı bir arızaya ortaya çıkabilir. Böylece kartın kullanım anında ihtiyaca cevap vermemesi gibi bir duruma neden olabilir. Oysa tamassız akıllı kartlar da böyle bir şey söz konusu değildir. Yine mekanik temaslar aşınmalar da benzer durumlar arasında sayılabilir.
- Baskılı kartlarda temassızlarda tüm yüzey görsel ile kaplanırken kontaklılarda çip yerine baskı yapılamaz.
AKILLI KARTLAR İÇİN BASKI SEÇENEKLERİ
Akıllı kartlar pazara baskısız boş beyaz kartlar olarakta sunulmuştur. Bunun iki nedeni vardır. Birincisi baskı süreçleri bir miktar zaman aldığından acil durumlarda stoktan hızlı temin edilebilmesi. Diğer bir nedeni de plastik kart yazıcı tarafından baskı yapılabiliyor olması. Örneğin personel kimlik kartlarınız için kullanıyorsunuz. Personel kimlik kartlarınızı toplu olarak bir kart firmasına bastırmanız iyi bir fikir olabilir. Hem ekonomik hem hızlı hem de kaliteli olacaktır. Ama yeni bir personel aldığınızda 1 kart üretmek için plastik kart üreticisi firmalar pek te gönüllü olamayabilir. Ya da siz kargo ve benzeri etkileşim süreçleri ile uğraşmak istemeyebilirsiniz. Bu durumda plastik kart yazıcı ve boş beyaz akıllı kart güzel bir seçenektir.
Baskılı akıllı kart için tasarımdan numuneye birçok adım vardır. Bu süreçte akıllı kartlar için kurumunuza en uygun tasarım için uzman grafikerlerimiz gerekli desteği verirleriler. Doğru çip ve kart tipinin seçiminden sonra. Böylelikle hem görsel anlamda beğeninize sunulan hem de içerdiği çip ve teknoloji açısından iyi olacaktır. Sistemlerinizde test edilmek üzere bir numune hazırlanır. Bu genellikle bir ya da iki günlük süreçtir. Numune elinize ulaşıp gerekli incelemelerinizi takiben onayınızla birlikte seri üretime geçilir. Bu üretim tesisin doluluğuna bağlı olarak 1 ile 4 iş günü asında değişir. Genellikle başlayan üretim sipariş miktarından bağımsız olarak bir iş gününde tamamlanır. İyi bir tasarım ve baskının projenize değer katacağını biliyoruz. Bunu en iyi ve kaliteli süreçler ile destekliyoruz.
